- Kategoria: Kalejdoskop futbolowy
- Zbyszek
Zapomniana ustawa
W Polsce, wzorem wielu innych krajów, uchwalono Ustawę o bezpieczeństwie imprez masowych (mocno zmienioną w 2009 roku), dla której o pochwałach głucho, natomiast o krytyce swego czasu było głośno.
Z oczywistych powodów wynikających z kontekstu niedawnych wydarzeń, na przykład na stadionach Legii i Cracovii zajmę się przepisami prawnokarnymi zakreślonymi rozdziałem 9. rzeczonej ustawy, a więc wykroczeniami i przestępstwami.
Wykroczenia wymienione w Ustawie można podzielić na dwie kategorie. Do pierwszej grupy należą:
1.Niewykonanie poleceń porządkowych służb porządkowych i informacyjnych.
Przedmiotem ochrony przepisu art. 54 ust. 1 jest bezpieczeństwo imprezy masowej, a w szczególności zapewnienie wymogów zachowania się uczestników imprezy masowej w sposób niezagrażający bezpieczeństwu innych osób poprzez przestrzeganie postanowień regulaminu obiektu i regulaminu imprezy masowej. Treść tych regulaminów musi być zgodna z przepisami prawa, gdyż w przeciwnym wypadku niewykonanie polecenia nie spowoduje odpowiedzialności. Natomiast przedmiotem polecenia porządkowego musi być nakaz określonego zachowania się wydany konkretnemu uczestnikowi lub określonej grupie. Polecenia porządkowego w rozumieniu przepisów nie stanowi polecenie wydane w innym celu niż zaprowadzenie lub utrzymanie porządku. Poleceniami porządkowymi sensu stricte nie są również polecenia okazania biletów wstępu, dowodów tożsamości czy zawartości bagażu lub odzieży wydawane przed wejściem na obiekt, bowiem sankcją za ich niewykonanie jest niewpuszczenie na imprezę. Natomiast niewykonanie takich samych poleceń porządkowych skierowanych wobec uczestników imprezy masowej powinno skutkować zastosowaniem sankcji w postaci głównie grzywny i zakazu stadionowego. Według ustawy służbami porządkowymi są osoby podlegające kierownikowi ds. bezpieczeństwa wyznaczone przez organizatora, wpisane na listę kwalifikowanych pracowników ochrony. Do takich służb ustawa zalicza i inne osoby wyznaczone przez organizatora, w tym spikera zawodów. W razie odmowy wykonania polecenia porządkowego służby wzywają uczestnika do jej opuszczenia. W celu wyegzekwowania tego nakazu mogą one używać środków przymusu bezpośredniego opisanych w ustawie z 24.05.2013 roku i są nimi: a) siła fizyczna w postaci technik transportowych i technik obrony, b) założenie kajdanek na ręce, c) użycie chemicznych środków obezwładniających. Gdy zachowanie uczestnika zagraża bezpośrednio dobrom chronionym, głównie zdrowiu i życiu służby mają obowiązek ująć takiego sprawcę i przekazać go policji. Sprawcą wykroczenia może być każda osoba, która ukończyła 17 lat. Do istoty opisanego wykroczenia nie należy wystąpienie jakiegokolwiek skutku, a więc ma ono charakter formalny i może być popełnione zarówno z winy umyślnej, jak i nieumyślnej.
2. Przebywanie w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności lub w niewłaściwym sektorze.
Podstawowym celem penalizacji przepisu art. 54 ust.2 jest zapobiegnięcie wtargnięcia kibiców na boisko, a także ich przechodzenie z jednego sektora do innych w celu zaatakowania kibiców drużyny przyjezdnej lub nawet własnej. Gdy już dochodzi do wtargnięcia na boisko to mamy do czynienia z przestępstwem z art. 60 ust. 1a ustawy. Dla bytu tego wykroczenia wystarczające jest, aby sprawca znalazł się w miejscu dla niego nieprzeznaczonym, tak umyślnie, jak i nieumyślnie. Zachowanie opisane w przepisie podlega penalizacji tylko w przypadku zawarcia stosownych zapisów w regulaminie imprezy i polega na przebywaniu w miejscu niewskazanym w dokumencie wstępu i nieopuszczeniu tego sektora pomimo wezwania służb porządkowych.
3. Niewykonanie poleceń wydanych przez policję i żandarmerię wojskową.
Przedmiotem ochrony tego przepisu jest zapewnienie bezpieczeństwa imprezy masowej w sytuacji, w której działania służb porządkowych są nieskuteczne, a kierownik ds. bezpieczeństwa lub organizator występują do policji o udzielenie pomocy. Przepis art. 55 ustawy w takim przypadku daje policji władztwo nad przebiegiem imprezy i nad uprawnieniami organizatora. Treść przepisu wskazuje wyraźnie, że obejmuje on przedmiotowo wszystkie polecenia wydawane przez policję i podmiotowo wszystkich adresatów, a nie tylko polecenia o charakterze porządkowym.
4. Wnoszenie lub posiadanie napojów alkoholowych.
W przepisie art. 56 ustawy występuje domniemanie prawne utożsamiające posiadanie napojów alkoholowych z ich spożywaniem co może wywołać niepożądane zachowania uczestników, w tym zwłaszcza akty agresji. Przyjmuje się, że napojem alkoholowym w rozumieniu przepisu jest taki, który zawiera powyżej 0,5% stężenia alkoholu metylowego. Zezwolono więc na spożywanie piwa na stadionach o zawartości mniejszej niż ta granica. Na straży tego przepisu stoją służby porządkowe organizatora, które mają prawo poszukiwania napojów alkoholowych u uczestników. Jak już wspomniałem do odpowiedzialności z tego przepisu nie ma znaczenia brak konsumpcji takiego napoju.
5. Naruszenie zasad przekazywania informacji.
Wykroczenie z art. 57 ustawy polega na niedopełnieniu obowiązku przekazania informacji o bezpieczeństwie imprezy masowej lub przekazaniu informacji nieprawdziwej przez osoby wskazane przez organizatora organom wymienionym w ustawie, w szczególności Komendantowi Głównemu Policji. Zakres tych informacji wymieniony jest w art. 40 ustawy.
6.Używanie elementu maskującego w czasie imprezy masowej.
Wykroczenie z przepisu art. 57a popełnia osoba, która w miejscu i czasie trwania masowej imprezy sportowej używa elementu odzieży lub przedmiotu w celu uniemożliwienia lub istotnego utrudnienia jej identyfikacji. Przepis ten przewiduje odpowiedzialność uczestnika niezależną od jego zachowania, nawet niemającego negatywnego wpływu na przebieg imprezy.
Druga grupa to wykroczenia wymienione enumeratywnie w art. 65 ust. 2 ustawy, a dotyczące obowiązku zastosowania w przypadku ich popełnienia środka karnego zakazu wstępu na imprezę masową oraz zastosowania trybu przyśpieszonego opisanego w art. 90 par. 3 Kodeksu Wykroczeń. Są one następujące:
- nieopuszczenie zbiegowiska /art.50 KW/
- zakłócenie porządku publicznego /art.51 KW/
- nawoływanie do przestępstwa /art.52 KW/
- niszczenie cudzej rzeczy /art.124 KW/
- uniemożliwienie korzystania i urządzeń pożytku publicznego /art.143 KW/
Właściwie objaśnienia wymaga dyspozycja art. 51 Kodeksu Wykroczeń, wedle którego zakłócenie takie polega na krzyku, wywołaniu hałasu lub innym wybryku, którym zakłóca się spokój, porządek lub wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym. Przepis podwyższa odpowiedzialność jeżeli czyn ma znamiona chuligaństwa lub został popełniony pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego.
Pomimo że katalog wykroczeń na gruncie Ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych jest wyczerpujący to liczne gremia prawnicze zwracają uwagę, że na podstawie Kodeksu Wykroczeń nie wolno nikomu, niezależnie od tego czy jest uczestnikiem imprezy masowej czy nie popełniać takich czynów jak: lekceważenie Narodu i Państwa /art. 49/, fałszywy alarm /art. 66/ czy używanie słów nieprzyzwoitych /art.141/. Za wykroczenia wymienione w Ustawie i przepisach przez nią powołanych grożą kary zakazu stadionowego od 2 do 6 lat, grzywny od 2000 do 5000 zł lub kara ograniczenia wolności do 1 miesiąca. W przypadku recydywy kary podlegają zwiększeniu o połowę. Dodatkowo ustawa wymienia te czyny zabronione, które zagrożone są oprócz wymienionych środków karami pozbawienia wolności i stanowią przestępstwa i są to:
- wnoszenie lub posiadanie broni i materiałów wybuchowych,
- organizowanie imprezy masowej bez zezwolenia,
- rzucanie przedmiotami zagrażającymi życiu lub zdrowiu,
- prowokowanie kibiców do działań zagrażających bezpieczeństwu przez spikera zawodów.
Powyżej wskazane uregulowania prawne przyznają organizatorowi imprezy masowej, w tym zwłaszcza meczu piłki nożnej szerokie możliwości egzekwowania porządku i bezpieczeństwa na stadionie. Jednocześnie jednak należy wyrazić ubolewanie, że przepisy ustawy przyznające policji i wojewodom szereg uprawnień, nie nakładają na żaden z tych organów obowiązków kontrolnych w zakresie wywiązywania się przez organizatora z nakazów ustawowych zorganizowania imprezy zgodnie z literą prawa i regułami sztuki, aby do zakłóceń jej bezpiecznego przebiegu nie dochodziło. Brak takiej powinności jest jedną z przyczyn lekceważenia wymagań ustawowych, ale i zasad zwykłej przezorności i roztropności. Nadto rozumiejąc jeden z fundamentów uregulowań ustawowych jakim jest niedopuszczenie do takiego podziału, że oto obowiązki, w tym wydatki na bezpieczeństwo będą publiczne, a zyski z organizacji imprezy prywatne – nie można pogodzić się z abdykacją Państwa z odpowiedzialności za stan bezpieczeństwa na stadionach piłkarskich. Organy państwowe muszą zmuszać organizatora do działania, ale i same muszą przejąc część obowiązków związanych z bezpieczeństwem. Tylko że wszyscy odpowiedzialni udają strusie, jakby czekając, aż wydarzy się poważne nieszczęście.